Bakit Hindi Ako Makapagsulat at Makapagbasa sa Sariling Wika

Ano kaya ang pakiramdam kapag hindi mo kayang magsulat (at magbasa) sa sariling wika, samantalang ito naman ang iyong ginagamit sa halos pangaraw-araw na buhay? Kabalintunaan po.

Nagtataka kayo kung Tagalog ba iyon? Malamang hindi, sapagkat sa binabasa niyo ngayon makikita na marunong na akong magsulat sa literal na anyo ng wikang Tagalog.

Kung binasa ninyo ang mga nakaraang post, Ilocano po ang aking sariling wika. Bakit hindi Pilipino, tanong ng mga Tagalista? Una sa lahat, Ilocano po ang kinalakihang wika. Pangalawa, lumaki ako sa probinsiya ng Abra. At pangatlo, ito pa rin po ang ginagamit kong wika sa halos pangaraw-araw na pamumuhay. Kahit na nakatira na ako sa Maynila sa ngayon.

Ngunit ngayon ko lamang napagtanto na sa praktikal na gamit ng Ilocano lamang ako nakakaintindi. Mga mas malalim na salita'y nakakadugo sa ilong, kaya nga palagi akong nagtatanong sa mga nakatatanda kung ano ang ibig sabihin ng mga naenkuwentrong salita kapag nandiyan lamang sila sa tabi.

Ngayon ko lang nalaman ang isa (o maaring nagiisang) sa mga sikat na magasin na nakasulat sa wikang Ilocano, ang Bannawag. Nakabasa na ako minsan. Nakakatamad basahin. Paano kasi, malalalim ang mga salitang ginagamit na halos mabulol ka sa kakabasa. Sa mas malalim na dahilan, unang beses ko pa lamang nabasa ang ilan sa mga salitang nakasulat sa magasin.

Sabihin nating nasa akin din ang problema. Maaaring tama ang iyong hinala, ngunit isa lamang ito sa mga salik na magsisilbing dahilan sa hindi sanay na pagsulat at pagbasa sa literal na anyo ng wikang Ilocano.

Ilalathala ko ang mga ibang salik na ito:
1. Sa labindalawang taon sa paaralan (nasa ikalawang baitang pa ako sa kolehiya ngayon), hindi maikakaila na tinuturuan na ako sa wikang Pilipino. Iba-iba ang tawag sa suheto: Wika, Pagbasa, Wikang Filipino, Wikang Pilipino, Panitikan ng Pilipinas, atbp. Nakakapagtataka nga kung bakit ang wikang Tagalog ay naging Wikang Pilipino hanggang sa iniba lamang ang isang letra'y naging Wikang Filipino.

2. Lantaran ang wikang Tagalog sa Pilipinas. Sangkatutak na Tagalog ang iyong maririnig sa mga pinapanood na anime, balita at dokumentaryo. Pati nga mga istasyon ng radyo sa Abra, Tagalog na may nahalong Ingles ang naririnig. Mga nasasalubong na text message galing sa mga kakilalang Ilokano ay sa Tagalog.

3. Hindi ito karaniwang napapansin ng ibang Pilipino ngunit mali ang konsepto ng dialekto sa ating bansa. Pati nga nanay ko, dialekto ang tawag sa sariling wika (Ilocano din po siya) sapagkat ang pambansang wika natin ay Pilipino/Filipino/Tagalog. Ang katangahan na ito'y dulot ng edukasyon na handog ng DepEd. Sa aking pagbabalik alaala, ganoon din ang tinuro sa amin noong nasa elementarya pa ako. Hindi makaligtaan na tawagin ang mga ibang wika sa Pilipinas na "dialekto" ng Wikang Pilipino. Sa mga Pilipinong hindi Tagalog, gusto niyo bang tawagin na ang iyong wika (halimbawa, Cebuano o Ilocano) bilang isa lamang dialekto ng wikang Tagalog? Malamang hindi.

Para mas lalong mapaglinaw kung ano nga ba ang tunay na ibig sabihin ng salitang "dialekto", gagamitin ko ang halimbawa ng pinagkaiba ng Tagalog na sinasalita sa Batangas (ala eh!) at Tagalog na sinasalita sa Maynila. Kahit na magkaiba ang paraan ng kanilang pananalita sa Tagalog, nagkakaintindihan pa rin sila. Kung sa gayon, ang "dialekto" ay barasyon lamang ng iisang wika kung saan ang mga nagsasalita nito'y nagkakaintindihan pa rin. Kapag sinabing dialekto ang Ilocano sa wikang Tagalog, sana pala eh nakakaintindi na ang mga Tagalog ng isang pangungusap sa Ilocano. Sa mga nagbabasang Tagalog, naintindihan niyo ba ang pangungusap na ito? "Diyak nga maawatan itti ibbagbagam, agpatang ka man itti Ilocano." Bigyan niyo lang ako ng feedback.

4. Sapagkat ang Maynila ang kapital ng Pilipinas, malaki talaga ang posisyon ng wikang Tagalog sa lahat ng panig ng bansa sapagkat tubong Tagalog ang lungsod ng Maynila. Makikita sa kadumihan at kapangitan (sa totoo lamang)ng lungsod ang pagiging sentro nito sa mga kalakarang ekonomikal, politikal at medya sa buong bansa. Nandito lahat ang sentro ng mga naglalakihang kompanya at naglalakihang istasyon ng medya (tulad ng ABS-CBN at GMA). Ito ang ultimong dahilan kung bakit malaki ang impluwensya ng wikang Tagalog sa Pilipinas.

Sa lahat ng nabanggit na dahilan, ito ang kagagawan ng mga Tagalista. Hindi ko minamasama ang mga tubong Katagalugan sapagkat maaring ang isang Tagalista'y tubong Kabisayaan o tubong Ilocandia. Hindi ko sinisisi ang kapalaran ng wikang Ilocano sa lahat ng mga taong lumaki sa mga Katagalugan sapagka't ito'y pagtakwil sa "Law of Generalization" kung ano man iyon.

Ito nga ang problema sa ating mga Pilipina sa larangan ng wika. Mga kaibigang Tagalista, huwag niyo nang itago ang tunay na pangalan ng wikang "Pilipino" sapagkat ito'y wikang Tagalog. Nasa mga ahente niyo na palaganapin ang pagiging makapangyarihan ng Katagalugan sa bansang Pilipinas sa paraang politikal, historikal, kultural at lalong lalo na lengguistikal.

Tanong ninyo sa akin kung ano ang nararamdaman ko sa pagsusulat ng post na ito (at paggawa ng blog na ito). Kabalintunaan po. Upang mas lalong maintindihan ng mga Tagalistang ito ang aking mga pinagsasabi, pinili kong magsulat sa Tagalog, sa sariling nilang wika.

Pero aaminin ko, nasanay na aking pagiisip na angkop ang pagsulat sa wikang Tagalog. Siyempre, sanay na eh!